Na hUimhreacha

Tá áthas orm a rá, tar éis níos mó taighde, nach bhfuil an mhéim a luaigh mé anseo chomh coitianta agus a cheap mé. Ní raibh mé ábalta é a fháil ar an idirlíon. Tá an dearca sin ann, cinnte, ach ní deirtear é chomh hoscailte sin go minic, is dócha (cé go ndeirtear).

Mar sin féin, luaitear uimhreacha minic go leor a bhaineann le cogaidh Mheiriceá an lae inniu, agus ba mhaith liom foinsí na n-uimhreacha sin a fháil. Níl sin éasca ar an idirlíon ach oiread. An fhoinse is fearr a fuair mé na wikipedia. Tá alt cuimsitheach ann faoin Iaráic agus ceann eile faoin Afganastáin.

An uimhir is mó a luaitear i measc na bhfrithMheiriceánach, sin cuntas The Lancet. Bhí sé sin an-chonspóideach ón dtosach. Bhain sé le hiarracht frith-chogaidh ag an am, leis an bpolaitíocht, agus le foinsí nach raibh iontaofa ar chor ar bith. Féachaint gurb é an t-arm is mó atá ag na sceimhlitheoirí ná an bholscaireacht, déantar i gcónaí gach iarracht chun na 'fíricí' is measa a scaipeadh, agus bíonn daoine báúla ann i gcónaí sna meáin chumarsáide chun treisiú lena leithéid. Mar atá, níl a fhios ag éinne cad iad na huimhreacha cearta i measc muintir na hIaráice srl., ach tá sé an-amhrasach go raibh an ceart ag The Lancet.

Pé scéal, tá níos mó ná uimhreacha i gceist, dar ndóigh. Ní ionann na daoine a fuair bás agus na daoine a mharaigh na Stáit Aontaithe. An chuid is mó de na daoine, agus na sibhialtach go háirithe, a maraíodh, mharaigh sceimhlitheoirí agus trodairí seicteacha iad (is a chéile). Gan smacht Saddam, is iomaí duine a rinne trioblóid. Agus tháinig sceimhlitheoirí ó gach tír mórthimpeall chun fadhbanna a dhéanamh, go háirithe as an Iaráin is an Phacastáin. Bíonn níos lú daoine ag fáil bháis nuair a bhíonn níos mó smachta ag forsaí na Stát agus a gcairde. Agus tá a lán dul chun cinn ann, san Iaráic is san Afganastáin.

Chaileann na Stáit saighdeoirí go leor chun cabhrú leis na tíortha seo. B'fhéidir linn imeacht, ach bheadh cúrsaí i bhfad ní ba mheasa inár n-éagmais (agus is cinnte gur bhreá linn imeacht!). Sea, bhí cúrsaí dona go leor sular thángamar go dtí na tíortha sin. Is iomaí duine a mharaigh Saddam, agus na Talaban. Níl cabhair uainne de dhíth dá leithéid chun daoine a mharú. Déarfainn gur stadamar níos mó ná a rinneamar. B'fhéidir sin a phlé, dar ndóigh. Ach níl aon dabht ach go mbeadh cúrsaí ní ba mheasa gan cabhair uainne anois.

Sin go léir ráite, tá fadhb bunúsach le smaointe lucht na n-uimhreacha. Creideann daoine go leor go bhfeartar cogaidh ar dóigh cosúil le cluiche peile. Má bhaineann taobh amháin uimhir amach taismeach atá cothrom leis an taobh eile, agus duine níos mó, tá an bua acu. Ach ní bhíonn an cogadh mar sin riamh. Ní hé sin cuspóir d'aon chogadh. Fearadh agus feartar na cogaidh seo chun an sceimhlitheoireacht a chosc, agus chun na Stáit is a gcairde a chosaint. Chomh fada agus nach mbeidh an Iaráic agus an Afganastáin ábalta iad féin a chosaint agus smacht a choimeád ar lucht na sceimhlitheoireachta, beidh orainne iad a chabhrú. Thugamar seans dóibh, agus tá sé ceart agus cóir go seasfaimid leo chun toradh maith a bhaint amach as an uile a rinneamar go léir go dtí an bponc seo. Níl sé éasca. Deir daoine áirithe nach bhfuil sé indéanta. Ach creidimid mar thír gur féidir leis na hIaráicigh agus na muintir an Afganastáin chomh fada agus is féidir le haon tír eile. Beidh taismigh ann, faraor. Ach bheadh cúrsaí i bhfad ní ba mheasa dá ngéillfinn do na sceimhlitheoirí. Is mór an trua nach mbíonn gach tír agus gach duine ag obair linn ar son na saoirse is ar son an chirt, seachas ag scaipeadh bréagacha is ag tabhairt misneach do na sceimhlitheoirí - lucht "na síochána" (mar dhea) go háirithe. Bheadh ní ba lú taismeach ann dá ndéanaidís amhlaidh.

Níl an saol chomh simplí leis an matamaitic.