Wednesday, September 28, 2011

Tóbhárais Pútain



Is iomaí comhartha atá ann le fada nach bhfuil cúrsaí sa Rúis ag dul i bhfeabhas. An raibh amhras ar éinne nach raibh ann in Medvedev ach ionadaí Putin? Agus anois, beidh siad ag malartú áiteanna arís.


Conas atá an daonlathas sa Rúis? Na daoine nach raibh sásta leis riamh, tá cumhacht ag a lán acu arís (Putin san áireamh), agus bíonn an rialtas níos cumhachtaí i gcónaí ansin. Níl cearta ag aon chomhlacht ná aon duine in éadan na daoine cumhachtacha. Níl sé go díreach chomh dona agus a bhíodh faoi na cumannaithe, ach tá cúrsaí ag dul sa treo sin arís, faraor. Is iomaí corpach atá i mbun cúrsaí gnó ansin, mar ní raibh buntús maith ann nuair a d'iopaigh siad ón gcumannachas. Fós féin, tá sé fíor-bhaolach más corpach gnó thú agus má éiríonn tú ró-chumhachtach. Cuirtear i ngéibhinn a leithéid - mura maraíodh.


Agus leis sin uile, tá aidhmeanna ag Pútain mar a bhíodh ag Stalin, b'fhéidir. Ba mhaith leis an impireacht a ath-chumadh. Ní deireann sé sin go díreach, ach sin a bhfuil i gceist, gan amhras. An gcreideann éinne é, nach mbeadh ann ach aontas mar an tAontas Eorpach (agus nílim ag rá nach mbíonn siadsan ag dul i dtreo an tseanaontais sóivéidigh...)? An mbeadh muintir an Úcráin sásta ní ba mhó cumachta a thabhairt ar ais do na Rúisigh? Nó aon stát iar-spleách eile? Go sábhála Dia iad.


Ní mór don Iarthar (pé cuid de a bhfuil fágtha mar fhórsa domhanda) súl ghéar a choimeád ar an Aontas Sóivéideach...úps...ar an Rúis. Cairde na Iaráine, agus a lán droch-rialtas eile, dar ndóigh. Níl an chumhacht acu mar a bhíodh. Ach is féidir leo fós a lán diabhála a dhéanamh.

Tuesday, September 27, 2011

Fógra Aontaobhach na bPalaistíneach

Mar gheall ar laige agus míthreoir Obama, agus nimh bhuan na nArabach is a gcairde, tá na hArabaigh Phalaistíneacha (bhuel, roinnt díobh - an bhfuil duine amháin i mbun ansin in aon chor?) ag fógairt sna Náisiúin Aontaithe go bhfuil tír acu, agus ag iarraidh aitheantas oifigiúil a fháil. Ba mhaith leo bheith ina mball de na NA. An rud ciallmhar sin? Cén fáth anois?

Ba mhaith leis na Palaistínigh a stát féin, deir siad. Ach tá a leithéid sin ar fáil dóibh ó 1947 ar aghaidh. Dhiúltaigh siad í gach aon seans a tugadh dóibh. Cén difear atá ann anois? Ba mhaith leo fáil réidh leis an uile chaint faoin síocháin le hIosrael. Níor mhaith leo fiú admháil go bhfuil tír Ghiúdach Iosrael ann. Cé go bhfuil Iosrael ina ball de na NA óna tosach. Agus cé go seasann an dearcadh sin in éadan gach cuspóir na NA. Sea, níl sé dleathach, fiú, tír nach bhfuil sásta meas a thabhairt do bhaill eile na NA mar thíortha lena gcearta féin a bheith ina ball de na NA dár lena gcairt féin. An dtiocfadh aon mhaith as? Thiocfadh a mhalairt, mar atá.

Níl aon cheart acu bheith ina dtír ná ina mball de na NA gan glacadh le hIosrael. Seachas sin, ní bheadh ann ach spreagadh eile do na sceimhlitheoirí chun ionsaithe eile a dhéanamh ar Iosrael. Agus má tharlaíonn sin ó thír go hoifigiúil, bheadh cogadh ann gan srian.

Blianta ó shin, bhí Iosrael ag déanamh a macnaimh ar chúrsa cosúil leis - chun fáil réidh leis an gcóras síochána (mar dhea) agus na Palaistínigh. Mura mbíonn réiteach ann, cheap siad, ní bheidh aon fheabhas ar chúrsaí, agus níl ann le déanamh ach scarúint óna chéile agus a dtír fhéin a chosaint. Bhí siadsan chun éirí as lorg an réitigh, mar bhí siad gan dóchas. Ach ní dhearna siad amhlaidh, cé go ndearna na Palaistínigh a ndícheall chun a ndóchas a mhúchadh. Bhí seans ann (agus tá, ar éigean), go nglacfadh na Palaistínigh le hIosrael mar chomharsa, agus go mbeidís ábalta bheith ina dtír neamhspleách neamhurchóideach. An bhfuil aon dóchas ann fós? Ní fheadar.

Táim cinnte, ámh, má thugtar aitheantas don Phalaistín mar thír go díreach in aghaidh chuspóir na NA agus mar thír nach n-aithníonn Iosrael, ní bheidh ann ach cogadh agus beidh cúrsaí i bhfad níos measa do na hArabaigh Phalaistíneacha, agus do mhuintir Iosrael. Agus pé maith atá ann sna NA (agus is beag an mhaith sin, dar liomsa), bheadh sé scriosta gan leigheas.

B'fhéidir go bhfuil sé in am fáil réidh leis an NA faoi dheireadh. An ndearna siad aon mhaith riamh?

Ní bhíonn aon mhaith sa chogadh, ach minic go leor bíonn deireadh leis an dtroid, ar ball, mar gheall air (go dtí an chéad troid eile). Ní bhíonn ann i bpróiseas na síochána minic go leor ach cogadh mall. Ach go háirithe sa chás seo, bheadh sé rí-dheacair cogadh a bheith ann idir an Phalaistín agus Iosrael gan gach tír mórthimpeall orthu a spreagadh chun cogaidh, agus b'fhéidir a lán tíortha eile. Bheadh sé go dona ar fad, pé scéal.

Dá mbeadh éinne i ndáiríre faoin síocháin, ba chóir dóibh brú ar na Palaistínigh is a gcairde aitheantas ceart a thabhairt do Iosrael agus comhréiteach a ghlacadh léi. Faraor, bíonn lucht na síochána (mar dhea) ag spreagadh a mhalairt. Go díreach mar a b'áil leis na hArabaigh tír Phalaistíneach gan Iosrael, ba mhaith lena gcairde síocháin gan Iosrael. Ní bheidh Iosrael Judenrein go deo, ámh, agus ba chóir dóibh sin a thuiscint.

Cur i gcéill nó olcas níos measa atá i gceist sna NA faoi láthair. Ach, mo léan, nach é sin mar a bhíonn?


"Weakness and ambivalence lead to war."
GEORGE H.W. BUSH, RNC acceptance
speech, August 18, 1988

Monday, September 19, 2011

Na hUimhreacha

Tá áthas orm a rá, tar éis níos mó taighde, nach bhfuil an mhéim a luaigh mé anseo chomh coitianta agus a cheap mé. Ní raibh mé ábalta é a fháil ar an idirlíon. Tá an dearca sin ann, cinnte, ach ní deirtear é chomh hoscailte sin go minic, is dócha (cé go ndeirtear).

Mar sin féin, luaitear uimhreacha minic go leor a bhaineann le cogaidh Mheiriceá an lae inniu, agus ba mhaith liom foinsí na n-uimhreacha sin a fháil. Níl sin éasca ar an idirlíon ach oiread. An fhoinse is fearr a fuair mé na wikipedia. Tá alt cuimsitheach ann faoin Iaráic agus ceann eile faoin Afganastáin.

An uimhir is mó a luaitear i measc na bhfrithMheiriceánach, sin cuntas The Lancet. Bhí sé sin an-chonspóideach ón dtosach. Bhain sé le hiarracht frith-chogaidh ag an am, leis an bpolaitíocht, agus le foinsí nach raibh iontaofa ar chor ar bith. Féachaint gurb é an t-arm is mó atá ag na sceimhlitheoirí ná an bholscaireacht, déantar i gcónaí gach iarracht chun na 'fíricí' is measa a scaipeadh, agus bíonn daoine báúla ann i gcónaí sna meáin chumarsáide chun treisiú lena leithéid. Mar atá, níl a fhios ag éinne cad iad na huimhreacha cearta i measc muintir na hIaráice srl., ach tá sé an-amhrasach go raibh an ceart ag The Lancet.

Pé scéal, tá níos mó ná uimhreacha i gceist, dar ndóigh. Ní ionann na daoine a fuair bás agus na daoine a mharaigh na Stáit Aontaithe. An chuid is mó de na daoine, agus na sibhialtach go háirithe, a maraíodh, mharaigh sceimhlitheoirí agus trodairí seicteacha iad (is a chéile). Gan smacht Saddam, is iomaí duine a rinne trioblóid. Agus tháinig sceimhlitheoirí ó gach tír mórthimpeall chun fadhbanna a dhéanamh, go háirithe as an Iaráin is an Phacastáin. Bíonn níos lú daoine ag fáil bháis nuair a bhíonn níos mó smachta ag forsaí na Stát agus a gcairde. Agus tá a lán dul chun cinn ann, san Iaráic is san Afganastáin.

Chaileann na Stáit saighdeoirí go leor chun cabhrú leis na tíortha seo. B'fhéidir linn imeacht, ach bheadh cúrsaí i bhfad ní ba mheasa inár n-éagmais (agus is cinnte gur bhreá linn imeacht!). Sea, bhí cúrsaí dona go leor sular thángamar go dtí na tíortha sin. Is iomaí duine a mharaigh Saddam, agus na Talaban. Níl cabhair uainne de dhíth dá leithéid chun daoine a mharú. Déarfainn gur stadamar níos mó ná a rinneamar. B'fhéidir sin a phlé, dar ndóigh. Ach níl aon dabht ach go mbeadh cúrsaí ní ba mheasa gan cabhair uainne anois.

Sin go léir ráite, tá fadhb bunúsach le smaointe lucht na n-uimhreacha. Creideann daoine go leor go bhfeartar cogaidh ar dóigh cosúil le cluiche peile. Má bhaineann taobh amháin uimhir amach taismeach atá cothrom leis an taobh eile, agus duine níos mó, tá an bua acu. Ach ní bhíonn an cogadh mar sin riamh. Ní hé sin cuspóir d'aon chogadh. Fearadh agus feartar na cogaidh seo chun an sceimhlitheoireacht a chosc, agus chun na Stáit is a gcairde a chosaint. Chomh fada agus nach mbeidh an Iaráic agus an Afganastáin ábalta iad féin a chosaint agus smacht a choimeád ar lucht na sceimhlitheoireachta, beidh orainne iad a chabhrú. Thugamar seans dóibh, agus tá sé ceart agus cóir go seasfaimid leo chun toradh maith a bhaint amach as an uile a rinneamar go léir go dtí an bponc seo. Níl sé éasca. Deir daoine áirithe nach bhfuil sé indéanta. Ach creidimid mar thír gur féidir leis na hIaráicigh agus na muintir an Afganastáin chomh fada agus is féidir le haon tír eile. Beidh taismigh ann, faraor. Ach bheadh cúrsaí i bhfad ní ba mheasa dá ngéillfinn do na sceimhlitheoirí. Is mór an trua nach mbíonn gach tír agus gach duine ag obair linn ar son na saoirse is ar son an chirt, seachas ag scaipeadh bréagacha is ag tabhairt misneach do na sceimhlitheoirí - lucht "na síochána" (mar dhea) go háirithe. Bheadh ní ba lú taismeach ann dá ndéanaidís amhlaidh.

Níl an saol chomh simplí leis an matamaitic.

Friday, September 16, 2011

Méim Mhaslach (Eile)

méim ag dul timpeall i láthair na huaire, i measc luchta gan smaointe, a deir rud cosúil leis an méid seo leanas:

Is mór an trua gur tharla 9/11, ach is níos measa fós gur mharaigh na Stáit Aontaithe cúpla céad míle duine mar dhíoltas fola air.
Cé acu is measa? Go bhfuil daoine ann a chreideann a leithéid, nó go bhfuil daoine ann ar mhian leo a leithéid a chreidiúint? Níl ann ach nimh in aghaidh na Stát. Ní féidir go bhfuil aineolas i gceist. Nimh ar dtús, leisce ina dhiaidh sin. Sea, is iomaí duine a dhéanann athrá ar an méim seo nach smaoineann ar chor ar bith faoi, agus go hiondúil is daoine deasa iad. Chuala mé a leithéid ó shagart Dé Domhnaigh. Chonaic mé ar Facebook é (agus ba mhaith le mórán daoine é - nílim cinnte gur daoine deasa iadsan). Is smaoineamh réamh-smaointe é dóibh siúd nach bhfuil sásta a machnaimh féin a dhéanamh ar an domhain, agus a ghlacann (gan smaoineamh) gur olc an tír í na Stáit Aontaithe, agus bun agus barr gach fadhb ar domhain sinn (ach mar gheall ar Iosrael, dar ndoígh). Agus ní shíleann siad gur olc an dearca sin, mar (is dócha) gur chuala siad é ó lucht na ndea-smaointe (mar dhea).

Tá sé fíordheacair dom sin a thuiscint. Nach iadsan na daoine céanna a bhíonn ag rá nach smaoineann aon duine nach bhfuil liobrálach (sa chiall choitianta mhícheart)? Is deacair tús a dhéanamh le freagairt, mar is léir thar aon fhocail dom gur bréag nimhneach atá sa ráiteas sin nach bhfuil ciallmhar in aon chaoi. Ní fiú focail a chur amú ar dhaoine a ghlacann le bréag chomh holc is chomh hamaideach sin, ach seo cúpla focal ar aon nós, ar eagla na heagla.

Dá mbeadh sé in a chuspóir ag SAM mórán daoine a mharú mar chúiteamh ar ionsaí a rinneadh orainn, tá na hairm is cumhachtaí ar domhain againn, agus b'fhéidir linn céad míle duine a mharú i nóiméad amháin. Ach ní dhéanann SAM amhlaidh.

Dá mbeadh sé ar nós cuma liom ag SAM maidir le marú sibhialtach, bheadh i bhfád ní ba mhó daoine marbh ná mar atá. Ach a mhalairt atá fíor, dar ndóigh. An bac is mó atá ar arm na Stát ná go mbíonn siad rí-chúramach i gcónaí gan sibhialtaigh a mharú. Mar a tharlaíonn, sin an buntáiste is mó atá ag sceimhlitheoirí. Sin an fáth go bhfuil aon chumhacht ar bith sa sceimhlitheoireacht. Tá a fhios acu nach mbeidh sé éasca iad a mharú agus iad i bhfolach i measc na ngnáthdhaoine, agus tá a lán fhios acu nach ndéanann tíortha sibhialta slad ar an uile dhuine má tá rogha ar bith ann. A mhalairt scéil leosan, dar ndóigh. Sin an rud is fearr leo.

Tá an ceart ann mar rud, agus maraítear daoine mar Osama agus Saddam mar gheall ar an gceart. Tá cogadh ann mar rud, agus maraítear daoine a dhéanann ionsaí orainn agus a throideann chun tacú leis na daoine sin. Níl aon aiféala orainn gur maraíodh a leithéid, agus níl aon rud mícheart ann. Go maraítear gach uile sceimhlitheor, go stadann siad. Sin an cuspóir: cosc a chur ar an sceimhlitheoireacht, agus sinn féin (agus ár gcairde) a chosaint. Sin uile.

An chuid is mó de na daoine a fhaigheann bás san Afghanastáin agus san Iaráic, maraíonn sceimhlitheoirí iad. Is iadsan an namhaid. Ach ní ghlacann iad siúd ar fuath leo Meiriceá sin, mar gheall ar an nimh atá iontu. Agus sin an trua is mó.

Tarlaíonn rudaí mar gheall ar fhocail, agus is olc an rud é athrá a dhéanamh ar fhocail olca. Faigheann daoine bás mar gheall ar a leithéid, mar tugann sé misneach don namhaid. Níl aon leithscéal ann. Ná déantar.

Sunday, September 11, 2011

Deich mBliana

Ar dheis Dé go raibh siad, an uile dhuine a maraíodh cothrom an lae seo deich mbliana ó shin.

Deirtear i gcónaí gur athraíodh an saol ar an lá sin, agus is fíor sin. Ar dtús, cheapamar gur thángamar le chéile mar aon. Ach sul i bhfad, d'fhoghlaim mé an ceacht ceart. Scaradh atá ann, faraor. Tá daoine ann ar fuath leo Meiriceá, ar fuath leo mo chomharsana is mo chairde gaol, ar fuath leo mise. Ar ball, is oth liom a rá, d'fhoghlaim mé go raibh a lán daoine a cheap mé orthu mar chairde ina measc. Níor mharaigh siad mo chomharsana, ach ba é an fuath céanna a chonaiceamar iontu. Ón uair sin, thosaigh mé ar mo thír a chosaint ón nimh sin, agus ón raiméis a deirtear i gcónaí fuithi. Ní féidir liom mórán a dhéanamh, ach is cuma sin. Ní bheidh mé i mo thost riamh arís.

Níor thosaigh an fuath ar an lá úd. Níor múchadh é, ach an oiread. Guím go mbeidh deireadh leis lá éigin. Idir an dá linn, déanfaidh mé mo dhícheall an fhírinne a scaipeadh, agus céim ar chéim, má dhéanaimid go léir ár ndícheall, lá éigin b'fhéidir, tiocfaimid le chéile agus beidh deireadh leis an bhfuath. Le cúnamh Dé.

Rinneadh dochar uafásach ar an lá sin. Ach cuireadh maitheas ar bun, freisin. D'fhoghlaimíomar cé chomh hiontach is atá na fir dhóiteann, na póilíní, srl. Agus ina dhiaidh sin, na saighdiúirí. Thánaig an mhaith is mó chun solais i ndaoine áirithe. Agus an t-olc is measa i ndaoine eile. Tá cúrsaí níos soiléire. Níos dáiríre.

Tarlaíonn eachtraí mar 9/11 mar gheall ar fhocail is smaointe olca. Níl a leithéid inghlactha gan troid ina gcoinne níos mó. Tá an saol difriúil.